ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ

ಪವಿತ್ರ ಪುಣ್ಯತಾಣ ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ

  
  ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ. ಕಲ್ಯಾಣದ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಮೆರೆದ ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ಕ್ರಾಂತಿಯೋಗಿ, ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪಾದಧೂಳಿನಿಂದ ಪವಿತ್ರ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾಯಿತು.

        ಚಾಳುಕ್ಯರ ೧ನೆಯ ಸೋಮೇಶ್ವರ 11ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾನಪುರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. 6ನೆಯ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣ ವೈಭವದ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿತು. 12ನೆಯ ಶತಮಾನದ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನ ದೊರೆಯಿತು.

ಬಸವೇಶ್ವರರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮಪ್ರಸಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕಲ್ಯಾಣವೇ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಕಲ್ಯಾಣ ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮ ಸಭೆ, ಸಮ್ಮೇಳನ, ವಿಚಾರಗೊಷ್ಠಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ  ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ಸಹಸ್ರಾರು ಶರಣ, ಶರಣೆಯರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಕಲೆತು ವಚನಾಮೃತಗಳನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಬಸವೇಶ್ವರ, ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು, ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣ, ಸಿದ್ಧರಾಮ, ಅಕ್ಕ ಮಹಾದೇವಿ, ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯ ಮೊದಲಾದವರು ವೀರಶೈವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಕುರಿತ ಮಹತ್ವದ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಕ್ಕ, ಬಸವಣ್ಣರಿದ್ದ ಕಲ್ಯಾಣ ಅವಿಮುಕ್ತ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಯಿತು.ಬಿಜ್ಜಳನ ಹತ್ಯೆಯ ಬಳಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಳಾಹೀನವಾಯ್ತು.

ಚಾಳುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಬಸದಿಗಳು, ಮಠ, ಮಂದಿರಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಬಗ್ಗೆ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಭಾವನ ಗಂಧವಾರಣನೆಂಬ ಸಾಮಂತ ಕಟ್ಟಿಸಿದ ತುಂಬೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಜೈನಗೋಷ್ಠಿಗಾಗಿ ದಾನ ಚಿಂತಾಮಣಿ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದ ಚಂದ್ರಪ್ರಭ ಜಿನಾಲಯ, ಅರಮನೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭೀಮರಸ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ಧ ಭೀಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಕೇಶವ ದೇವಾಲಯ, ತ್ರಿಭುವನಮಲ್ಲ ಮಾಣಿಕನ ದೇವಾಲಯ, ನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ, ಸ್ವಯಂಭೂ ಹಾಟಕೇಶ್ವರ, ನೀಲಕಂಠ ದೇಗುಲ, ಮಧುಕೇಶ್ವರ, ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿದ್ದವೆಂಬ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ನಾರಾಯಣಪುರ ದೇವಾಲಯ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ, ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲ  ದೇವಾಲಯಗಳೂ ಈಗ ನಾಶವಾಗಿವೆ.

ಬಸವೇಶ್ವರರು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಗವಿ, ಅಕ್ಕನಾಗಮ್ಮನ ಗವಿ, ಮೋಳಿಗೆ ಮಾರಯ್ಯ, ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯ, ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು,ರುದ್ರಮುನಿ, ಅಂಬಿಗರ ಚೌಡಯ್ಯ, ಉರಿಲಿಂಗಿ ಪೆದ್ದಿ ಮೊದಲಾದ ಶರಣರ ಸ್ಮಾರಕಮಂದಿರ, ಗುಹಾದಿ ಸ್ಥಳಗಳು,ಪ್ರಭುದೇವರ ಗದ್ದಿಗೆ, ಪರುಷಗಟ್ಟಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ನೆಲಗಟ್ಟು ಮೊದಲಾದುವು ಅಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿವೆ.

ಬೀದರ್ ಶೋಲಾಪುರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬೀದರ್ ನಿಂದ 80 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಸಂಪರ್ಕ: ನಿರ್ದೇಶಕರು, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆ, ಖನಿಜ ಭವನ, ರೇಸ್‌ಕೋರ್ಸ್ ರಸ್ತೆ, ಬೆಂಗಳೂರು. ದೂರವಾಣಿ :080-22352901 /22352909 /22352903 Email : kstdc@vsnl.in